Voor docenten die 3, 2, 1 … Fagot los! gebruiken

In een gesprek tussen Nikolaus Harnoncourt en Hans Vos over de visie op muziekonderwijs, stelde Harnoncourt dat muziekonderwijs altijd aangeboden zou moeten worden vanuit de belevingswereld van de jeugd. Een zevenjarige leerling heeft heel andere cognitieve en motorische vaardigheden dan een twaalfjarige prepuber.

Voor deze methode betekende dat:

• Grotere noten, zoals beginnende lezers grotere letters gebruiken
• Etudes worden herkenbare liedjes door overal teksten bij te maken
• Humoristische teksten
• Geen twee nieuwe vaardigheden tegelijk aanbieden
• Rustpunten en herhalingen inbouwen, zodat de motoriek beter geautomatiseerd kan worden
• Kinderliedjes, nieuwe liedjes, maar ook fragmenten van bekende klassieke melodieën
• Tekeningen die gekleurd kunnen worden
• Begeleidingen op dvd bij elke etude, zodat de leerling (en ouders!) vanaf het begin weet welke klanken hij moet voortbrengen
• Een demonstratie op dvd hoe de onderdelen van het instrument in elkaar moeten worden gezet
• Een bijbehorende website waar leerlingen hun opdrachten uit het boek kunnen laten zien en waar informatie voor een spreekbeurt te vinden moet zijn
• Afbeeldingen van de fagot waarin de leerling de grepen kleurt, zodat de grepen voor de jonge leerlingen herkenbaar zijn
• Weinig uitleg omdat kinderen nog imiteren zonder de behoefte de achtergronden te begrijpen

Het boek in de praktijk:

• Het boek en de dvd zijn bruikbaar voor alle fagotten in de stemming C, F en G.
• Als de leerling naar een instrument in een andere stemming overstapt, hoeft geen nieuw boek te worden aangeschaft.
• De notennamen zijn zowel volgens het Nederlandse A, B, C systeem als het Vlaamse Do, Re, Mi systeem genoteerd.
• Deel 1 bestrijkt met deel 2 het Nederlandse A-diploma en de Vlaamse Lagere Graad.
• De grepen zijn niet voorgeschreven. Bij elke nieuwe noot kleurt de leerling samen met de docent de te gebruiken kleppen en gaten.
  Zo kunnen de grepen aan de mogelijkheden van de handen van de leerling, het instrument en de voorkeur van de docent worden aangepast.
• Bij de klassieke fragmenten staat een korte uitleg over de oorspronkelijke compositie. Daarmee kan door docent of ouders de link worden gelegd naar (een opname van ) de originele compositie. Zeker in het begin zijn sprongen en lastige greepwisselingen vermeden.
• De hogere noten worden pas aangeboden als de leerling al enig mondgevoel heeft ontwikkeld.
• De liedjes bieden de mogelijkheid eerst te zingen en daarna pas te spelen.
  Daarmee bieden de liedjes de leerling die niet voldoende heeft aan het visuele beeld, een auditieve houvast in noten en articulatie.
• Door de teksten van de liedjes wordt het gevoel van articulatie vocaal-muzikaal spelenderwijs ontwikkeld.
  Het leren van de rusttekens wordt logisch: als er geen tekst staat, is het vanzelf rust.
• Natuurlijk kan de methode zonder de begeleidingen gebruikt worden.
• Omdat kinderen vooral leren van het na-doen, hebben begeleidingen veel voordelen.
• De begeleidingen op de dvd worden in drie snelheden aangeboden.
  De eerste versie is voor jonge leerlingen, de laatste versie voor oudere leerlingen.
  Leergierige leerlingen kunnen de uitdaging aangaan om de liedjes in alle snelheden te spelen. Daarmee wordt studeren leuker.
• De begeleidingen hebben zeer diverse harmonisaties, waarmee leerlingen wennen aan hun plek binnen akkoorden in orkest- of band.
• De muziekstijlen laten de leerling kennis maken met o.a. pop-, rock-, jazz-, klassieke- of wereldmuziek.
• De functie van ritmes en de nauwkeurigheid van tellen wordt met een begeleiding vanzelfsprekend.
• De leerling krijgt oor voor het herkennen van zijn steunpunten in een orkest of band.